Khuẩn lạc – trong phân tích vi sinh – hiểu sao cho đúng?

* Về học thuật: Khuẩn lạc (đơn vị hình thành khuẩn lạc) là Colony forming unit (CFU): là một cụm tế bào vi sinh vật phát triển từ một tế bào ban đầu. Thường được dùng để đại diện số lượng vi sinh vật trong mẫu kiểm.

* Nói 1 cách dễ hiểu hơn.

- Bản chất của Vi sinh rất nhỏ, nên chúng ta không thể cân đo, đóng đêm được như gạo, thóc. Nên thực chất của việc phân tích vi sinh đơn giản chính là chuyển từ các thông tin không thể cân đo đong đếm được thành những thông tin có thể cân đo đong đếm được.

- Đối với phương pháp phân tích vi sinh nuôi cấy, người ta sẽ làm sao để mỗi tế bào ban đầu tách rời nhau, và mỗi tế bào này sau 3 ngày, 5 ngày sẽ phát triển thành 1 cái “Ụ” bao gồm rất rất nhiều tế bào, nhưng được nảy nở ra từ 1 tế bào ban đầu, thì người ta gọi cái “Ụ” này chính là khuẩn lạc. Và xem nó như đại diện cho 1 tế bào.

* Các vấn đề phát sinh liên quan:

1. Pha loãng mẫu: Chính vấn đề này nên phát sinh ra việc pha loãng mẫu. Mình ví dụ đơn giản thế này:

- Ví dụ trong sản phẩm của mình có 1 triệu vi sinh vật trong 1 g (106^6 vi sinh vật/g) thì theo lý thuyết sẽ phát triển thành 1 triệu Ụ và sẽ mọc chi chít trên đĩa petri có đường kính chỉ khoảng 9 cm – đạp lên nhau mà sống, thì các bạn hình dung xem là chúng ta có đọc được là có bao nhiêu cái Ụ không. Chắc chắn là không hen. Vậy thì để giải quyết bài toán này, người ta sẽ pha loãng mẫu ra rất nhiều lần, với bội số của 10.

- Ví dụ ban đầu có 1 triệu vi khuẩn, khi pha loãng 10 lần thì còn 100 nghìn con, pha loãng 10 lần nữa thì 10 nghìn con... Đến khi đâu đó khoảng 100 con thì mình sẽ dừng việc pha loãng.

- Và Con số 100 con này có thể được xem như là con số vàng trong vi sinh (thực ra là từ 10-300 tùy tiêu chuẩn).

+ Nếu mà pha loãng ít quá thì sai số quá lớn.

+ Nếu pha loãng cao quá thì các vi khuẩn sẽ dính chùm. 1 Ụ có thể được phát triển từ 2,3 hoặc … Vi sinh vật, lúc này  kết quả sẽ sai sót.

- Như vậy là nguồn cơn của việc pha loãng mẫu vi sinh là do vấn đề này, vậy nên những mẫu mà xác định là sạch thì các bạn đừng đè đầu ra mà pha loãng nhé.

2. Tay nghề: Cũng dễ hiểu tại sao ISO17025 yêu cầu các nhân viên mới phải được kèm kẹp trong thời gian quy định. Mình lấy ví dụ: Cái đĩa petri ở trên có 100 vi sinh vật ban đầu

+ Bạn sinh viên mới ra trường hoặc thực tập ở trường: bạn chưa biết cach lắc cho đều – 100 vi sinh vật này dính chùm vào nhau mất phân nữa, thế là đọc ra kết quả được có 70 U – Sai số quá trời.

+ Ban nhân viên đã có kinh nghiệm lắc đều hơn thì ra được giá trị xoay quanh 90-110 Ụ chẳng hạn.

- Như vậy, Việc lắc này bị ảnh hưởng đến kết quả khá nhiều.

3. Thôi viết tới đây cũng dài rồi hy vọng các bạn sẽ hiểu rõ hơn bản chất của đơn vị CFU để áp dụng cho hiệu quả nhé. Tất nhiên là còn vân vân mây mây các vấn đề khác nữa, các bạn góp ý thêm nhé.

#CEFTworks #CEFTACADEMY